Disediakan Untuk :
Ustaz Abd Aziz Bin Harjin
Disediakan Oleh :
Nurhadaina Dalila Binti Mohd Afendi
2014445554
PENDAHULUAN
Syukur ke hadirat Allah kerana dengan limpah kurniaNya
dapat saya menyiapkan tugasan CTU 151 ini. Tidak lupa juga saya ingin
mengucapkan terima kasih kepada pensyarah CTU 151 saya, iaitu Ustaz Abd Aziz
Bin Harjin, ibu bapa saya serta rakan-rakan yang telah banyak memberikan
maklumat kepada saya mengenai sejarah hidup Saidina Ali Bin Abi Talib.
Tujuan esei ini ditulis adalah untuk menceritakan
tentang sejarah hidup khalifah yang terakhir pada zaman Khulafa ar-Rasyidin
iaitu Saidina Ali Bin Abi Talib. Beliau merupakan kanak-kanak pertama yang
memeluk Islam.
Skop esei ini adalah mengenai sejarah hidup beliau dan
masalah yang dihadapi serta cara penyelesaian yang dilakukan oleh Saidina Ali
untuk menyelesaikan masalah pemberontakan, kelemahan pentadbiran dan tentangan
politik daripada Muawiyah. Selain itu, Saidina Ali juga telah banyak memberikan
sumbangan dalam memajukan negara Islam. Saidina Ali juga mempunyai sifat
peribadi yang mulia sebagai seorang khalifah.
Harapan saya apabila menulis esei ini adalah supaya
dapat memberikan sedikit sebanyak pengetahuan kepada semua umat Islam tentang
cara kehidupan Saidina Ali yang boleh dijadikan contoh teladan yang baik dan
patut dicontohi oleh kebanyakkan umat Islam terutamanya golongan muda dan
pemimpin. Jika setiap pemimpin di negara mempunyai sikap mesra rakyat dan
mementingkan keamanan seperti Saidina Ali, maka negara kita akan aman dan
makmur tanpa peperangan.
PENGHARGAAN
Bismillahirohmanirohim. Alhamdulillah bersyukur ke
atas Ilahi dengan limpahan rahmat serta nikmat masa, nyawa dan tenaga yang
dikurniakan kepada saya akhirnya dapat juga saya menyiapkan tugasan ini dengan
jayanya.
Pertamanya, saya ingin mendedikasikan ucapan
penghargaan ini kepada pengsyarah CTU 151 saya iaitu Ustaz Abd Aziz Bin Harjin
kerana dengan tunjuk ajar serta bimbingan daripadanya membuka ruang untuk saya
menyiapkan tugasan ini dengan suksesnya.
Saya juga ingin mengucapkan ribuan terima kasih yang
tidak terhingga kepada kedua ibu bapa saya yang telah banyak memberikan saya
pemudahcara untuk menyiapkan tugasan ini. Mereka telah memberikan segala
kemudahan dan sokongan moral yang tidak terhingga sehingga saya berjaya
menyelesaikan tugasan ini.
Ucapan penghargaan ini juga saya tujukan kepada
rakan-rakan yang banyak memberi peringatan terhadap setiap apa yang saya telah
lupa. Mereka membantu saya dengan menjawab setiap pertanyaan yang saya soalkan
kepada mereka.
Akhir sekali, saya ingin mengucapkan terima kasih
kepada mereka yang terlibat secara langsung atau sebaliknya dalam pembikinan
kerja kursus ini.
i. BIODATA SAIDINA ALI
Khalifah yang terakhir dalam tamadun Khulafa
Ar-Rasyidin ialah Saidina Ali bin Abi Talib. Beliau dilahirkan pada 602 Masihi
iaitu sepuluh tahun sebelum Nabi Muhammad menjadi Rasul. Beliau merupakan
sepupu kepada Nabi Muhammad. Nama sebenar beliau ialah Ali bin Abi Talib bin
Abdul Mutalib. Manakala nama kecilnya ialah Hadarah. Ibu beliau bernama Fatimah
binti Asad bin Hasyim bin Abdu Manaf iaitu sepupu bapanya, Abu Talib manakala
ayah beliau pula bernama Abu Talib bin Abdul Mutalib bin Hasyim bin Abd Manaf. Oleh
itu, asal keturunan beliau adalah daripada keturunan Bani Hasyim yang sejati. Beliau
adalah anak Abu Talib yang paling bongsu.
Saidina Ali Bin Abi Talib telah diasuh dan dididik
oleh Rasulullah sejak kecil lagi. Hal ini kerana ayah Saidina Ali dan kaum
Quraisy telah dilanda kesusahan yang teramat sangat. Oleh itu, Abu Talib
terpaksa menyerahkan Saidina Ali kepada Rasulullah manakala Jaafar kepada
al-Abbas untuk dijadikan anak jagaan mereka. Saidina Ali telah diasuh seperti
anak sendiri oleh Rasulullah dan isterinya iaitu Siti Khadijah binti Khuwalid.
Beliau telah mendapat gelaran “KaramallahuWajhah” yang
bermaksud orang yang dimuliakan wajahnya kerana tidak pernah menyembah berhala
sejak kecil lagi. Beliau telah mengahwini anak Rasulullah iaitu Fatimah pada
tahun ke dua Hijrah. Pada ketika itu usia beliau ialah 21 tahun manakala usia
Fatimah pula ialah 15 tahun. Mas kahwin untuk perkahwinan mereka hanya 400
dirham sahaja.
Ketika peristiwa Hijrah, Saidina Ali bin Abi Talib
hampir dibunuh oleh pemuda-pemuda kafir Quraisy yang ketika itu datang untuk
membunuh Rasulullah di rumah baginda. Rasulullah telah meminta bantuan daripada
Saidina Ali untuk menggantikan baginda dengan tidur di katil baginda dan
menyamar seolah-oleh Rasulullah yang tidur di katil tersebut. Pada mulanya
beliau berasa takut namun untuk menyelamatkan Rasulullah dan menegakkan Islam
beliau pasrah dan terima tugasan itu dengan rela hati. Itulah pengorbanan
Saidina Ali bin Abi Talib yang terbesar yang pernah beliau lakukan untuk
menyelamatkan Rasulullah.
Saidina Ali bin Abi Talib telah dilantik menjadi
khalifah Islam yang keempat setelah kematian Saidina Uthman bin Affan yang
telah dibunuh oleh pemberontak. Beliau telah menjadi khalifah pada tahun 35
Hijrah/655 Masihi. Beliau telah dipilih menjadi khalifah dalam keadaan negara
yang huru-hara akibat kewafatan Saidina Uthman yang tidak mewasiatkan waris
penggantinya. Namun begitu, beliau menerima jawatan itu dengan rela hati.
Semasa zaman pemerintahan beliau telah terjadi dua
peristiwa peperangan sesama Islam iaitu perang Jamal (unta) dan perang Shiffan.
Pada perang Shiffin telah berlaku perpecahan antara penyokong Saidina Ali bin
Abi Talib. Hal ini kerana mereka tidak bersetuju dengan keputusan Saidina Ali
yang memberhentikan peperangan dengan pasukan Muawiyah dan menolak penubuhan
Majlis Tahkim.
Pada 19 Ramadhan 40 Hijrah Saidina Ali bin Abi Talib
telah menghembuskan nafas terakhirnya di Kufah ketika usinya 63 tahun. Beliau
telah diserang oleh Abdur Rahman bin Muljam yang ketika itu beliau dalam
perjalannya ke Masjid Agung. Akibat menderita dengan kecederaan yang parah
Saidina Ali telah pergi menghadap Ilahi. Syahidnya Saidina Ali bin Abi Talib
maka berakhirnya zaman pemerintahan Khulafa ar-Rasyidin.
ii. Masalah yang dihadapi oleh Saidina Ali
Pada zaman pemerintahan Saidina Ali, beliau terpaksa
menghadapi pelbagai masalah yang rumit. Antara masalah yang dihapai oleh
Saidina Ali ketika zaman pemeritahan beliau ialah penentangan daripada kumpulan
pemberontak. Pemberontakkan ini belaku disebabkan terdapat beberapa individu
yang tidak menyokong Saidina Ali bin Abi Talib sebagai khalifah. Pemberontakkan
ini dibuat oleh golongan Rafidhah yang menghasut para sahabat. Isteri
Rasulullah iaitu Ummul Mukminin Saidatina Aisyah dan dua orang sahabat Nabi
iaitu Talhah ibn Ubaidillah dan Zubair Ibn Awwamtetah juga turut terlibat sama
dalam pemberontakkan ini.
Manakala masalah yang kedua yang perlu dihadapi oleh
Saidina Ali ialah kelemahan pentadbiran. Kelemahan pentadbiran ini berlaku
semenjak zaman pemerintahan Saidina Uthman bin Affan lagi. Saidina Uthman telah
melantik gabenor-gabenor dan pemerintahan dari golongan ahli keluarganya
sendiri. Hal ini menyebabkan rasa tidak puas hati daripada segelintir umut Islam.
Akibat daripada pelantikan itu, berlakunya salah penggunaan kuasa dikalangan
ahli keluarga Uthman dan rasuah dikalangan pemerintah ketika itu.
Saidina Ali juga terpaksa berhadapan dengan Muawiyah. Ketika
itu, Muawiyah berpendapat bahawa siasatan berkenaan dengan pembunuhan Saidina
Uthman adalah keutamaan kepada negara dan beliau ingin tahu siapakah pembunuh
itu dengan secepat mungkin supaya pembunuh itu mendapat hukuman qisas. Bagi
Saidina Ali pula keamanan negara perlu diutamakan terlebih dahulu sebelum
menyiasat kes pembunuhan Saidina Uthman.
iii. Penyelesaian
Saidina Ali telah melaksanakan beberapa langkah
penyelesaian untuk mengatasi masalah yang dihadapi olehnya. Langkah untuk
mengatasi masalah pemberontakan ialah melalui peperangan. Pemberontakan itu
berjaya ditumpaskan oleh Saidina Ali dalam Perang Jamal(unta). Dalam peperangan
ini, Talhah dan Zubair telah terkorban akibat dibunuh oleh golongan Rafidhah
yag megaku sebagai pengikut Saidina Ali. Manakala Saidatina Aisyah dikembalikan
ke Madinah oleh Saidina Ali. Beliau menjalankan satu misi dengan mengarahkan
100 orang wanita menyamar sebagai lelaki dan menutup mata, lalu menarik unta
Ummul Mukminin Aisyah kembali ke Madinah.
Seterusnya, Saidina Ali telah membuat beberapa
perbaharuan dalam pentadbirannya. Beliau telah menggantikan pegawai-pegawai
yang dilantik oleh khalifah Uthman dengan pegawai dari kaum Ansar dan golongan
pemberontak. Hal ini adalah untuk mengurangkan pemberontakkan yang akan berlaku.
Beliau juga telah memindahkan pusat pentadbiran Islam dari Madinah ke Kufah, Iraq.
Penyelesaian terakhir, Saidina Ali menghadapi Muawiyah
ialah melalui peperangan. Hal ini berlaku kerana Muawiyah terlebih dahulu
melancarkan serangan ke atas Saidina Ali. Oleh itu terjadilah Perang Shiffin
iaitu peperangan di antara pasukan Muawiyah dan pasukan Saidina Ali bin Abi
Talib. Pada mulanya, peperangan Shiffin akan dimenangi oleh pasukan Saidina Ali
namun disebabkan kelicikan Muawiyah yang telah mengarahkan Amr bin Ash untuk
mengangkat mushaf sebagai tanda perdamaian dengan rundingan menyebabkan Saidina
Ali kalah dalam peperangan tersebut.
iv. Sumbangan Saidina Ali
Saidina Ali telah memberikan pelbagai bentuk sumbangan
semasa pemerintahan beliau sebagai khalifah. Antara sumbangan terbesar Saidina
Ali bin Abi Talib kepada kerajaan Islam ialah beliau sanggup menerima jawatan
khalifah iaitu pemimpin tertinggi kerajaan Islam pada ketika itu walaupun pada
masa itu berlakunya kegoyahan di mana bermulanya titik pertukaran politik
negara Islam yang bercelaru apabila ramai pihak yang berebut untuk berkuasa dan
menjadi ketua. Saidina Ali telah berusaha bersungguh-sungguh untuk
mengembalikan dan mengekalkan keamanan dalam negara Islam yang telah dibina
oleh junjungan mulia Nabi Muhammad dan akhirnya beliau dibunuh oleh Abdur
Rahman bin Muljam.
Beliau juga turut bermati-matian berusaha untuk
menghentikan sebarang peperangan yang berlaku di antara umat Islam. Contohnya
dalam perang Shiffin, walaupun ketika itu tenteranya hampir menang dalam
peperangan tersebut tetapi disebabkan ada di kalangan pihak musuh yang rela
mengangkat mashaf, maka beliau sanggup menghentikan peperangan tersebut dan
memulakan proses perundingan demi mendapatkan keamanan untuk negara Islam.
Selain itu, Saidina Ali juga tidak pernah melupakan
soal pertahanan negaranya serta keamanan rakyatnya. Buktinya, beliau telah membina
markas tentera di Parsi dan di sempadan Syria. Beliau juga pernah dilantik
untuk mengetuai misi dakwah di Hamadan, Iraq.
Saidina Ali juga turut melaksanakan dan meneruskan
cukai Jizyah kepada zimmi untuk mengembangkan ekonomi negara. Beliau juga
pernah menjadi penasihat dalam bidang kehakiman kepada ketiga-tiga khalifah
khurafa ar-Rasyidin iaitu Saidina Abu Bakar as-Siddiq, Saidina Umar bin
al-Khattab dan Saidina Uthman bin Affan.
Akhir sekali, Saidina Ali juga telah banyak membantu
menyelesaikan masalah berhubung masyarakat dan perundangan Islam. Beliau juga
tidak pernah lupa untuk pergi ke masjid dan membincangkan masalah yang dihaapi
oleh rakyatnya.
v. Sifat-sifat Saidina Ali
Saidina Ali mempunyai sifat-sifat yang mulia. Antara
sifat-sifat yang terdapat pada diri Saidina Ali ialah beliau seorang pemerintah
yang adil dan kreatif. Beliau telah menubuhkan pasukan polis yang diberi nama
‘As-Syurtah’ dan juga tentera berjalan kaki serta badan perisik yang belum
ditubuhkan oleh khalifah sebelumnya. Saidina Ali juga telah melengkapkan
angkatan tentera berkuda Islam
Seterusnya, Saidina Ali juga terkenal dengan sifatnya
yang gagah dan berani. Buktinya, beliau telah menghadapi banyak peperangan dan
pertempuran seperti Badar, Uhud, Khandaq, Khaibar dan lain-lain lagi. Beliau
tidak pernah terkecuali dalam setiap perang kecuali perang Tabuk. Saidina Ali
juga sangat arif mengatur strategi pasukan memanah.
Sifat Saidina Ali yang selanjutnya pula ialah beliau
seorang yang sangat bijaksana dan berfikiran terbuka. Persahabatan dan
keakraban dan hubungan di antara beliau dan Rasulullah SAW. telah memudahkan
beliau untuk mempelajari pelbagai ilmu pengetahuan dan ayat-ayat al Quran. Beliau
telah menjadi tokoh ilmuan yang pintar dan bijaksana serta seorang ahli fiqh
yang berupaya mengeluarkan sebarang hukum dari al Quran dan sunnah nabi SAW. Oleh
itu, beliau selalu dijadikan tempat rujukan dalam hal-hal keagamaan setelah
kewafatan nabi SAW.
Selain itu, Saidina Ali adalah seorang lelaki yang
fasih dan bersastera tinggi. Kata-kata beliau mengandungi banyak hikmah dan
perumpamaan. Beliau tidak perlu mengambil masa yang lama untuk mengeluarkan
sesuatu rangkap puisi semuanya beliau lafazkan secara spontan namun ianya
sangat padat dan berisi. Menurut perkiraan, Saidina Ali telah meriwayatkan
sebanyak 586 buah hadith secara langsung daripada Rasulullah SAW.
Walaupun Saidina Ali dikenali sebagai seorang yang
berani, luas pengetahuan strategi peperangan dan keperkasaannya, pada diri
beliau menonjol sifat sopan santun dan lemah lembut terutamanya terhadap
seseorang yang lemah dan tidak berdaya di hadapannya. Saidina Ali sangat
mengasihi orang-oran tua dan suka menghiburkan orang lain.
Akhirnya, Saidina Ali adalah seorang yang taat
mengerjakan suruhan Allah SWT sejak kecil. Beliau merupakan kanak-kanak yang
pertama memeluk Islam pada usianya baru 10 tahun. Beliau tidak pernah melakukan
perkara yang keji seperti menyembah berhala.
Kesimpulan
Sebagai kesimpulan, Saidina Ali merupakan seorang
khalifah yang sangat komited dengan tugasan atau tanggungjawab yang telah
diberikan atau diamanahkan kepada beliau. Walaupun Saidina Ali terpaksa
berhadapan dengan pelbagai masalah sepanjang pemerintahannya seperti
pemberontakan daripada kumpulan Rafidhah, kelemahan pentadbiran dan juga
tentangan politik daripada Muawiyah. Namun begitu beliau bijak untuk mengawal
keadaan dan memperbaiki keadaan tersebut.
Saidina Ali terpaksa mengambil langkah peperangan
untuk mengatasi masalah pemberontakan dan menghadapi Muawiyah juga melalui
peperangan. Hal ini menunjukkan bahawa Saidina Ali sanggup melakukan apa sahaja
untuk mengekalkan keamanan negara walaupun terpaksa mengadaikan nyawanya
sendiri. Beliau juga turut melakukan perbaharuan dalam pentadbiran dengan
menggantikan gabenor-gabenor yang pernah dilantik oleh Saidina Uthman dengan
kaum Ansar dan golongan pemberontak. Hal ini adalah untuk mengelakkan
terjadinya pemberontakkan.
Sumbangan dan jasa Saidina Ali yang terbesar ialah
beliau sanggup menerima jawatan sebagai khalifah ketika negara Islam dalam
keadaan huru-hara setelah kewafatan Saidina Uthman. Beliau juga pernah dilantik
menjadi penasihat dalam bidang perhakiman kepada ketiga-tiga khalifah khulafa
ar-Rasyidin dan mengetuai misi dakwah di Hamadan, Iraq. Saidina Ali juga turut
bermati-matian berusaha menyatupadukan umat Islam yang sedang berpecah belah.
Saidina Ali turut terkenal sebagai seorang yang berani
dan gagah perkasa. Beliau tidak pernah terkecuali dalam mana-mana perang
sekalipun kecuali perang Tabuk. Beliau juga seorang yang fasih dan suka
bersastera serta mempunyai keilmuan terhadap hal-hal agama yang sangat tinggi. Beliau
juga mempunyai sifat sopan santun dan lemah lembut terhadap orang yang tidak
bermaya dan lemah daripada beliau.
Saidina Ali bin Abi Talib sebagai khalifah yang
terakhir pada zaman pemerintahan khulafa ar-Rasyidin telah banyak memberikan
sumbangan pada umat Islam dan telah memberikan teladan yang baik untuk
dijadikan ikutan kepada masyarakat Islam. Beliau sanggup mempertaruhkan nyawa
beliau hanya untuk menegakkan agama Islam. Kegigihan dan ketekunan Saidina Ali
bin Abi Talib untuk mengekalkan keamanan negara dan menegakkan ajaran agama Islam
ini patut dijadikan teladan dan ikutan semua umat Islam dan pemimpin di negara Islam.
Ini adalah kerana, jika pemimpin menonjolkan semangat
cinta akan negara dan budi pekerti yang baik, maka rakyatnya juga akan
mencontohi pemimpinnya dan mengamalkan sikap yang baik.
RUJUKAN
Syed Ahmad Semait (1995). Sepuluh yang dijamin masuk syurga. Singapura : Pustaka Islamiyah
Pte Ltd.
H. M. H Al Hamid Al Husaini. Sejarah hidup Imam Ali bin Abi Thalib r. a.. Kuala Lumpur :
Victory Agencie
Mahmud Syakir(2004). Siri empat Khalifah terunggul, Biografi Gemilang Ali Bin Abi Talib(Abu
Turab). Penterjemahan Ibnu Ghazali : Jasmine Enterprise
Dr. Khalid Muhammad Khalid(2009). Sejarah 133 wira terbilang di zaman
Rasulullah SAW. Terjemahan dan Tambahan Abu Mazaya Al Hafiz. Batu Cave :
Al-Hidayah Publications.
5. Yunus Ali Al-Muhdhor(1993). Kehidupan Nabi Muhammad SAW. Dan Amirul Mukminin Ali Bin Abi Thalib R. A..
Kuala Lumpur : Victory Agencie.
Ustaz Abd Aziz bin Harjin
URL: abdazizharjin.blogspot.com
Email: abdazizharjin@perlis.uitm.edu.my
HP: 013-4006206
PJ: 04-9882701
R: 04-9882597
Last update 27/01/2015